Per Kirkeby – nordycki ekspresjonista

Per Kirkeby (1938 -2018) to jeden z jest jednym z najbardziej wszechstronnych i znanych artystów skandynawskich. Urodzony 1 września 1938 r. W Kopenhadze w Danii, Kirkeby studiował geologię na uniwersytecie w Kopenhadze. Wielokrotnie, przez całe życie uczestniczył w wyprawach geologicznych na Alaskę, której natura  stanowiła inspirację do jego prac.  

Mimo geologicznej pasji kontynuował praktykę artystyczną, malując ogromną ilość obrazów, tworząc rzeźby, filmy, litografie  i grafiki. Pisał również książki, tworzył teatralne i operowe scenografie.

Pod wpływem swoich naukowych pasji, a także abstrakcyjnego ekspresjonizmu Kirkeby, stworzył wyraziste obrazy, które mogą przypominać warstwy geologiczne, duński  krajobraz, a nawet kobiecą formę. Jego  zainteresowanie geologią i środowiskiem naturalnym wywarło ogromny wpływ na obrazy i rzeźby z cegły. Ugruntowany w konceptualnym zrozumieniu struktur, Kirkeby pracował w ramach określonych parametrów, utrzymując dyscyplinę tworzenia znaków.

„Obraz bez struktury jest dla mnie obrazem, który nie ma znaczenia. Struktura odzwierciedla stopień odpowiedzialności za pracę – powiedział kiedyś. „Nie możesz po prostu pozwolić mu unosić się w pięknych kolorach. Potrzebuje pewnego rodzaju rdzenia. ”

„Rolą sztuki jest zaakceptowanie tego, że wszystko ulega zepsuciu” – powiedział – „To jedyny sposób, aby wydobyć coś nowego”.

Fluxus i sztuka performance

W latach 60. zajęcie się sztuką performance doprowadziło  Kireby do współpracy z artystami Fluxus, w tym z Josephem Beuysem, Nam June Paik i Charlotte Moorman. Ekspresjonizm abstrakcyjny zasygnalizował nową erę amerykańskiej ekspresji artystycznej w bezpośrednim okresie powojennym (pod koniec lat 40. i 50. XX wieku). Chociaż nigdy nie był to  formalny ruch ani szkoła, „AbEx” zgromadziło wielu artystów – w tym Jacksona Pollocka, Willema de Kooninga, Marka Rothko i Clyfford Still. Pracujących w latach 60. i wczesnych 70. porzucili  tradycyjne formy malarstwa, muzyki i teatru., by skierować się ku dadaizmowi.

Ekspresjonista nordycki

Prace Kirkeby są trudne do sklasyfikowania. Najczęściej są interpretowany jako nordycki ekspresjonizm. Obrazy są porównywane z dziełami Norwega Edvarda Muncha i Asgera Jorna.

Jego ekspresyjne obrazy powstałe w latach osiemdziesiątych (1984-85) cechuje duży format , poetyckie rozważania natury i eksperymenty kolorystyczne. Czasami fragmenty wcześniejszych obrazów pojawiają się jak przebłyski pamięci. Jest to postrzegane jako zgodne z tradycją skandynawską, od Edvarda Muncha i Strindberga po Asgera Jorna.

Rzeźby z brązu i  ceglane konstrukcje

W latach 80. Kirkeby stworzył  serię ceglanych rzeźb, między innymi w Norwegii, Niemczech, Hiszpanii, Szwajcarii i Danii>>>>

Per Kirkeby cieszył się wielkim uznaniem rządu Danii. To jemu zlecono wykonie prac w najbardziej znanych i prestiżowych budynkach Kopenhagi. W 1999 roku w Bibliotece Narodowej „Czarny Diament” ozdobił aż 200m2  sufitu freskami.

 W budynku Opery Narodowej w Kopenhadze, nowej ikonie duńskiej architektury, w 2004  wykonał reliefy  z brązu zdobiące ściany. Kirkeby kontynuował  pracę, pomimo udaru jakiego doznał w 2001 roku. Spowodowało to    ograniczenia ruchu i widzenia.  W 2001 roku Kirkeby stworzył gigantyczne malowidło sufitowe dla  Uniwersytetu w Aarhus, a w 2004 roku ścienne  reliefy  i sufity  dla Muzeum Geologicznego.

W 2011 roku Kirkeby wziął udział w kolejnej wyprawie na Grenlandię prowadzonej przez geologa Minika Rossinga. W tym samym roku Kirkeby otrzymał nagrodę artystyczną od Royal Academy of Arts w  Londynie. W kolejnych latach odbyło się szereg międzynarodowych oddzielnych wystaw, między innymi w Kassel, Brukseli, Waszyngtonie, Brunszwiku i Monachium.

W 2015 r. reżyser Anne Regitze Wivel opublikowała dokument filmowy „Man Falling”.

Przedstawia on  zmagania  Pera Kirkeby’ego z konsekwencjami  urazu mózgu, którego doznał po upadku na schodach w swoim domu w Hellerup dwa lata wcześniej. W 2015 roku Kirkeby przestał malować, ale nadal pracował tworząc grafiki  i szkice. W 2015 roku Muzeum Jorn w Silkeborgu zorganizowało  gigantyczną, retrospektywną wystawę, zawierającą wszystkie akwaforty Kirkeby.  W 2018 r archiwum Per Kirkeby zostaje przeniesione do Muzeum Jorn. Per Kirkeby umarł  w swoim domu w Hellerup (pod  Kopenhagą) w Danii, 9 maja 2018 r.

Międzynarodowe uznanie

Dziś prace artysty znajdują się między innymi w zbiorach Art Institute of Chicago, Metropolitan Museum of Art i  Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centrum Pompidou w Paryż, Tate Gallery w Londynie oraz Louisiana Museum of Modern Art w Humlebæk w Danii.

Bardzo duża kolekcja jego prac oraz archiwum znajduje się w Muzeum Jorn w Silkeborgu.

>> (otwiera się na nowej zakładce)”>Galeria prac ArtNet>>>

>> (otwiera się na nowej zakładce)”>Per Kirkeby, życiorys, zdjęcia>>>

Prace Pera Kirkeby są wysoko cenione na międzynarodowych aukcjach dzieł sztuki.

Zdj. główne Fjord, The Fjord of Eternity (Fjord Niekończoności) – Grenlandia, Per Kirkeby ok. 1960, olej i werniks na masonicie, wymiary 61 x 80 cm © Per Kirkeby / billedkunst.dk
https://www.museumjorn.dk/en/works-by-kirkeby/work-presentation-of-kirkeby/?AjrDcmntId=3009

Zdjęcie Per Kirkeby, obraz z 2011 roku, olej na płótnie, wymiary 200 x 160 cm zdjęcie: galeria Michael Werner Gallery